امروز که موضوع تسخیر فضا مورد توجه واقع شده است و ماهواره هایی به منظور کشف شگفتیهای فضا به آسمان پرتاب می شود و سفینه هایی با سر نشینانی از انسان در کره ماه فرود آمده اند .پس از آن مسلماً دانشمندان به فکر مسافرت به کرات دیگر خواهند
افتاد ، این سوال بیشتر از زمانهای گذشته مطرح می شود که آیا کرات آسمانی مسکون است ؟!
به عبارت دیگر آیا مرکز زندگی ، منحصر به زمین است ، یا در آسمانها نیز موجودات زنده ای وجود دارد ؟
در جواب این پرسش باید توجه داشت که جمعی از دانشمندان فلک شناس که « هرشل » از جمله آنهاست ، معتقدند که مجموع ستارگان ثابت و سیار ، مسکون می باشند و تجلیات اسرار آمیز حیات ، هرگز منحصر به زمین نیست . ولی شرایط حیات و زندگی حسب انواع جاندارانی که در هر یک از کرات آسمانی زمندگی می کنند ، تفاوت دارد .
ششصد میلیون ستاره مسکونی
گزارشی که چندی پیش مطبوعات کشور ما ، از خبر گزاریهای علمی جهان د ر این زمینه نقل کردند نظریه فوق- مسکونی بودن کرات آسمانی-را تایید و تقویت کرد .گزارش مزبور عیناً نقل می شود :«دانشمندان جهان طبق محاسبات بسیار دقیقی که به عمل آورده اند به این نتیجه رسیده اند که تنها در کهکشان ما « ششصد ستاره مسکون » وجود دارد و در این ستارگان ، تمدنی شبیه تمدن زمین دیده می شود که شاید ساکنین نیمی از این ستارگان از مردم کره زمین نیز متمدنتر باشند .
مطابق حسابی که در آن ، هیچ جنبه تخیل وجود ندارد بر روی هم در عالم هستی « ششصد میلیون ستاره مسکون » وجود دارد ».
هزار میلیون کره قابل زندگی
اخیراً با همکاری یکی از دانشمندان فضائی شوروی و یکی از متخصصان فضایی آمریکا کتابی به نام « ما تنها نیستم »تالیف گردیده است ، در کتاب این دو با نظری قاطع بیان می دارند که (در کهکشان که منظومه شمسی ما از اعضای آن به حساب می آید ) حداقل « هزار میلیون کره قابل زندگی موجود است »
نظر قرآن و پیشوایان اسلام
جالب این که قرآن کریم از این موضوع مهم چهارده قرن پیش با صراحت خبر داده است :ومن آیاته خلق السموات و ما بث فیهما من دابهٍ وهو علی جمَعهم اذا یشاءُ قدیٌر، از جمله آیات قدرت خداوند ، آفرینش آسمانها و زمین و انواع جنبندگانی است که د ر آنها داده است و هر زمان که بخواهد اجتماع آنان را با هم فراهم می سازد » .
از این آیه دو نکته استفاده می شود :
1- در آسمانها نیز مانند زمین موجودات زنده وجود دارد .
2- هر زمان که مشیت خدا اقتضا کند سکنه کرات آسمانی و زمین باهمدیگر ملاقات خواهند نمود و اجتماع بر پا خواهند کرد .
در گفتار پیشوایان بزرگ اسلام نیز نمونه هایی است که حکایت از این حقیقت می کند . از آن جمله بیان امیر مؤمنان- علیه السلام-است که فرمود :
« هذه النجوم التی فی السماء مدائن مثل المدائن التی فی الارض »،این ستارگان آسمان ، شهرها و مراکز تمد ن است ، همان طوری که زمین نیز دارای شهرهاست ».
شرایط حیات متفاوت است
توجه به این نکته نیز در این بحث لازم است که شرایط حیات بر حسب گوناگونی « سازمان وجودی» موجودات زنده ، متفاوت است و ما هرگز نباید وضع جسمی و روحی و زندگی را مقیاس قرار دهیم و در این موضوع قضاوت کنیم .
لذا یکی از متخصصان علم هیئت « برنوبور گل » می گوید :
« هیچ چیز از این تصور که موجودات متفکر سایر کرات آسمانی باید از لحاظ شکل و هیکل و شیوه تفکر و جهان بینی به ما شباهت داشته باشند جنون آمیز تر نیست !
اگر کسی بخواهد ما را متقاعد سازد که چون در ستارگان دیگر به سبب آن که هوا مانند سیاره مریخ رقیقتر و سردتر و دریاها به صورت باتلاق است پس امکان پیدایش موجوداتی نظیر ما وجود ندارد ، باید شیوه تفکر او را {که} بدون تردید نادرست است ردکنیم ».
بطور خلاصه همان طوری که در روی زمین ، شرایط حیات موجودات زنده متفاوت است و گروهی آبزی و گروهی خاکزی و جمعی هوازی می باشند ، پس نتیجه می گیریم که با مقیاس بسیار وسیعتری شرایط حیات ، طبق ساختمانهای مختلف جانداران فرق می کند و این حقیقت را دانشمندان بسیاری نیز تصریح کرده اند .
منبع:کتاب دانش عصر فضا به قلم آیت الله العظمی نوری همدانی
ستاره ها را سر شماری کنیم
تاکی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش
حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار
ای بسا درسهای دلنشین از این منظره بدیع می توان آموخت ، اگر دیده تیز بین ، و دل حکمت پذیر باشد.
** ** **
در ادوار قدیم ؛ یعنی روزگاری که هنوز دوربینهای نجومی به کاوش فضا نپرداخته و آسمان در میدان دید تلسکوپ ها و رادیو تلسکوپهای مجهز قرار نگرفته و هنوز چهره واقعی آسمان در دستگاه های دقیق عکاسی منعکس نشده بود ، اطلاّاعات مردم نسبت به تعداد ستارگان بسیار ناقص بود .
حتی منجمان هم که یک عمر به مطالعه آسمان پرداخته بودند ، اطلاع کاملی از این موضوع نداشتند .
با چشم عادی هفت هزار
تعداد ستار گانی که با چشم غیر مسلح قابل رؤیت است ، مجموعاً از هفت هزار تجاوز نمی کند ، امّا هیچ کس نمی تواند تمام این ستار گان را یک دفعه و در همه شرایط ببیند ، زیرا در حدود نیمی از آنها در نیمکره جنوبی و نیم دیگر در نیم کره شمالی قابل رؤیت است .
به علاوه مقداری از آنها هم چون نور نسبتاً ضعیف تری دارند ، تراکم طبقات هوا مانع رؤ یت آنها می شود ، و لذا تعداد ستار گانی که در یک شب صاف غیر مهتابی در یک نقطه قابل رؤیت می باشد ، معمولاً سه هزار عدد است .
قرنها ، همین عدد کوچک را معرف تعداد ستارگان می دانستند ، تا اینکه دانشمندان به کمک دستگاههای علمی و صنعتی برای پی بردن به تعداد واقعی ستار گان ، گامهای مهمی برداشتند و در این زمینه به موفقیتهای بزرگی نائل گردیدند .
با دوربین نجومی یک میلیون
دانشمندان ستاره شناس پس از اینکه خود را با آلات و ابزار صنعتی مجهز ساختند به منظور به دست آوردن تعداد ستاره گان ، به میدان تحقیق قدم نهادند ، و هنگامی که صفحه آسمان را با دوربین معمولی مورد مطالعه قرار دادند ، در حدود پنجاه هزار ستاره را مشاهده کردند . ولی وقتی که « تلسکوپ » اختراع گردید و آسمان در میدان دید تلسکوپ قرار گرفت ـ با این که تلسکوپهای ابتدائی نسبتاً ساده بودند و قطر آیینه آن از هفت سانتیمتر تجاوز نمی کرد ـ این رقم تا یک میلیون بالا رفت ؛ یعنی به اندازه ای رسید که شمردن آنها در صورتی که در هر ثانیه یک ستاره بشماریم ، سی شب وقت تمام را لازم دارد !
با تلسکوپ نیرومند پانصد میلیون
به هر اندازه که دستگاه های نیرومند تری اختراع ، و آسمان با آن دستگاه ها عرصه کاوش دانشمندان گردید ، تعداد ستار گان قابل رؤیت ، افزایش یافت ؛ تا این که با استفاده از تلسکو پ « رصد خانه مونت ویلسن » کالیفر نیا ، که نسبتاً نیرومند است و قطر آیینه آن ده متر و نیم است ، ستار گان قابل رؤیت به « پانصد میلیون » بالغ گردید : یعنی به حدی که اگر برای شماره آنها هر شب از غروب تا سپیده صبح وقت صرف کنید ، و در هر ثانیه ، یک ستاره حساب نمایید تقریباً یک قرن وقت لازم دارید .
با دستگاه عکسبرداری دو هزار میلیون
به هر نسبتی که قلمرو دانش وسعت می یافت به همان اندازه ستار گانی در اعماق فضا کشف می شد ؛ تا اینکه به وسیله دستگاه های عکسبرداری مخصوصی که مدتی در معرض تور ستار گان قرار می گیرد ، تعدا د دو هزار میلیون ستاره را روی شیشه مخصوص عکاسی منعکس ساختند ؛ یعنی تعداد ستار گانی که از این راه کشف گردید به اندازه ای رسید که برای شمردن هر ستاره در یک ثانیه ، چهار قرن وقت لازم است .
با کشف کهکشانها ده هزار میلیارد میلیارد
دانشمندان طی تخقیقات و مطالعات پیگیری که در کشف اسرار اسمان انجام می دادند به این حقیقت پی بردند که ستار گان بدون نظم و ترتیب در فضا پراکنده نیستند ، بلکه مجموعه هایی را تشکیل می دهند که هر مجموعه ای بر میلیارد ها ستاره مشتمل است و « کهکشان » نامیده می شود .
پس از توجه به این موضوع ، آسمان را به چندین بخش تقسیم ، و عکسبرداری از هر بخشی آغاز شد از این راه ، ابتدا تعداد کهکشانها را بدست آوردند ، و سپس تحقیقات یک از کهکشانها حدأقل به چه رقمی بالغ می شود .
پس از تحقیقات و بررسیهای پیگیر ـ چنان که در بحث کهکشان خواهیم گفت ـ به این نکته پی بردند که تعداد کهکشانها حدأقل به صد هزار میلیون می رسد . و در هر کهکشان ، حدذقل صد هزار میلیون ستاره موجود است .
بنا بر این ، حاصل ضرب رقم 100 هزار میلیون ( تعداد کهکشانها ) در صد هزار میلیون ( تعداد ستار گان هر یک از کهکشانها ) که ده هزار میلیارد است ، تعداد ستا رگانی است که تاکنون کشف گردیده است ! ؛ یعنی :
= 000/000/000/100 * 000/000/000/100 )
(000/000/000/000/000/000/000/10
ده هزار میلیارد میلیارد ، رقم بسیار بزرگی است . برای این که تصور صحیحی از این عدد داشته باشید به این نکته توجه کنید اگر کلیه جمعیت روی زمین که تعداد آنها به سه هزار میلیون بالغ می شود ، و برای سر شماری ستا رگانی که تاکنون کشف گردیده است بسیج شوند ، و با سرعت هر چه تمام تر این کار را انجام دهند ، به گونه ای که هر یک از آنها در هر ثانیه ده ستاره را بشمارند وتمام عمر خود را از آغاز تا انجام به ستاره شماری بپردازند در صورتی می توانند از عهده این سر شماری برآیند که هر یک دارای سی هزار سال عمر باشند !! ، زیرا در برابر هر یک از مردم روی زمین که مقدار آنها در حدود
333/333/333/333/3 ( 333/3 میلیارد و 333 میلیون و 333 هزار و 333 ) ستاره تنها در کهکشانهایی که تاکنون کشف گردیده است ، موجود است !!!
منبع:کتاب دانش عصر فضا به قلم آیت الله العظمی نوری همدانی